Creatief zijn en krimpen

Wittevrouwen is rijk bedeeld met theatermakers. Hoe overleven zij de gevolgen van de recessie en de forse bezuinigingen van overheidswege?Door Hanneke Prins
Ternauwernood in het geval van De Utrechtse Spelen (DUS). Tegenvallende kaartverkoop bij de opera ‘Orfeo ed Euridice’ op de vijver van paleis Soestdijk kwam het gezelschap op een tekort van 1,2 miljoen te staan. Maar ook de verkoop bij de voorstellingen ‘Rain Man’ en ‘Veel gedoe om niks’ valt tegen, waardoor het tekort over 2011 en 2012 kan oplopen tot 2,1 miljoen. Inmiddels is een herstelplan opgesteld en goedgekeurd door provincie en gemeente. Zij zijn bereid zich in te zetten om een faillissement af te wenden. Maar daar staan wel harde voorwaarden tegenover. Zoals de verkoop van de Paardenkathedraal.

Behoud cultuurfunctie
Wijkbewoners kunnen evenwel gerust zijn. Het karakteristieke gebouw blijft in gebruik als oefenruimte en theaterzaal bij DUS. Het K.F. Hein Fonds Monumenten zal het pand aankopen en De Utrechtse Spelen kan het weer van hen huren. Artistiek leider en huisregisseur Jos Thie: “Dit fonds koopt en beheert historische panden. Het is een goede partij om te borgen dat de Paardenkathedraal als historisch pand blijft bestaan en dat de culturele bestemming behouden blijft.” Een fraaie oplossing voor dit probleem dus.

Maar het gezelschap zal wel moeten inkrimpen. De provincie heeft besloten podiumkunsten niet langer als prioriteit te beschouwen. “Dat betekent vier ton minder subsidie op jaarbasis en 20% bezuinigen. We zullen minder voorstellingen maken: een grotezaalvoorstelling, een festivalproductie en educatieve voorstellingen. En dit gaat ook personele gevolgen hebben, dat is onvermijdelijk,” aldus Jos Thie.

Filiaal Familie
Ook jeugd- en muziektheatergezelschap Het Filiaal in de Berenkuil krijgt geen geld meer van de provincie en moet 20% bezuinigen. Voor de periode 2013-2016 is het verzekerd van een basissubsidie van rijk en gemeente. Maar het stoppen van de provinciale subsidie betekent ook hier inkrimpen. Eenderde van het budget valt weg. Marjolein van Bommel, zakelijk leider: “Het is lastig dat er helemaal geen sprake is geweest van afbouw. Per 1 januari houdt het gewoon op.”

Het gezelschap is dan ook naarstig op zoek naar andere bronnen van inkomsten. Zo worden bezoekers uitgenodigd lid te worden van de Filiaal Familie. Dat kan door een financiële bijdrage te leveren, maar ook door inzet van tijd of kennis. Creatieve insteek, maar financieel zet dit natuurlijk weinig zoden aan de dijk. Van Bommel: “Sponsoring vinden is lastig, omdat jeugdtheater nu eenmaal niet bekend is bij het bedrijfsleven. Nu bekijk ik per project welke bedrijven we zouden kunnen interesseren. En misschien dat maatschappelijk betrokken bedrijven ons gaan steunen, omdat wij ook aan kunsteducatie doen.” Ook ouderwets mecenaat zou soelaas bieden, concluderen wij. “‘Wil de echte mecenas uit Wittevrouwen opstaan’, als je dat nu eens als kop voor het artikel gebruikte…”

Ontmantelen
Maar er zijn ook gezelschappen die helemaal niets meer krijgen. Zoals toneelspelersensemble ’t Barre Land dat huist in de Snijzaal op het Veeartsenijterrein. Hoewel zij landelijk een positief preadvies kregen, is daar het budget niet toereikend. De gemeente Utrecht heeft negatief geadviseerd en de provincie doet voor de podiumkunsten niet meer mee. Dan houdt het op, de Snijzaal moet ontmanteld.

Czeslaw de Wijs, een van de leden van het ensemble: “Twaalf van de twintig jaar dat we bestaan, hebben we goed kunnen leven van de subsidie die we kregen, maar nu is het toch einde verhaal. Sponsoring is voor ons gezelschap niet haalbaar, omdat we een te klein publiek bedienen. Maar wellicht dat er in de toekomst een samenwerking wordt gevonden met een coproducent of een productiehuis.” In de huidige vorm is het gezelschap in Utrecht echter uitgespeeld.