Tegen het scheiden van afval is het pas opgerichte comité HNI Wittevrouwen niet, wel tegen de praktische uitvoering van Het Nieuwe Inzamelen: ondergrondse restafvalcontainers (oracs) in een wijk met (te) smalle stoepen en straten. Met bovendien het risico van zwerfvuil rond de containers.

 

Afvalscheiden is prima zolang dat inderdaad beter is voor het milieu, aldus Eric Westzaan van comité HNI Wittevrouwen, maar ondergrondse containers passen niet in een krap bemeten wijk als Wittevrouwen. “Een van de belangrijkste voorwaarden is volgens de gemeente dat de containers het uitzicht van de bewoners niet verstoren. Maar in Wittevrouwen wordt aan die voorwaarde niet voldaan. De wijk is te krap, de containers zijn te dicht op de huizen gepland.”

De gemeente is zich bewust van de schaarse ruimte in Wittevrouwen, aldus Arthur Schrijver, afdelingshoofd Inzamelen, Markten en Havens. “Daarom zoeken we zorgvuldig naar geschikte plekken en bespreken die met bewoners. Ook in Wittevrouwen worden alleen daar containers geplaatst waar ze minimaal drie meter van de gevel af kunnen staan. De richtlijn dat mensen niet meer dan 125 meter naar een container hoeven lopen is niet overal haalbaar. In sommige straten is domweg geen ruimte, daarom zijn containers vooral gepland in de bredere straten.”

Inmiddels is in Wittevrouwen de inspraakperiode gestart en zijn de eerste protesten daar: in de Griftstraat zijn bewoners en gemeente inmiddels in gesprek. De voorlopige locaties zijn te bekijken op de website van de gemeente en zijn, zo benadrukt Schrijver, zeker nog niet definitief. “In de Zeeheldenbuurt hebben we in samenspraak met bewoners meestal goede oplossingen kunnen vinden. Uiteindelijk is daar het plan voor 14 van de 29 voorgestelde locaties aangepast.”

Ophopend afval

Het plaatsen van containers heeft, afgezien van de aantasting van het straatbeeld én het ongemak voor ouderen en minder validen, nog meer nadelen, vindt het comité. “In wijken waar HNI is ingevoerd zie je dat afval en grofvuil zich rond de containers ophopen in hoeveelheden die de huidige, sporadisch zwervende vuilniszak ruimschoots overtreffen. Er is sprake van ongedierte, stankoverlast en boetes voor mensen die hun zak niet kwijt konden.”

De gemeente neemt deze klachten serieus, aldus Arthur Schrijver. “De eerste zes weken na de invoering moet de ledigingsfrequentie goed worden ingesteld, zodat containers niet overvol raken. We reageren actief op bewonersmeldingen en er staat inderdaad een boete op het plaatsen van afval naast de container. Sinds begin dit jaar inspecteren wijkteams dagelijks de containers, en bij een kapotte klep wordt de container opengezet zodat bewoners toch hun vuilnis kwijt kunnen.” (Als de definitieve plekken bekend zijn en de containers ondergronds kunnen worden geplaatst, krijgen bewoners een pas die toegang geeft tot verschillende locaties in de buurt. Per zak betalen is in Utrecht niet aan de orde. red.) In de toekomst moet ook het zogenaamde dynamisch inzamelen soelaas bieden: een signaleringssysteem dat doorgeeft dat een container vol raakt, zodat deze kan worden geleegd.

Vage oplossingen

Westzaan gelooft niet zo in de aangedragen oplossingen. “De door wethouder Geldof aangekondigde maatregelen zijn geen maatregelen, maar onderzoekjes naar vage oplossingen, zoals hotspots in kaart brengen, onderzoeken of het openzetten van containers een dalend effect heeft op bijplaatsingen, en een verkenning van een student van de Hogeschool of gedragsverandering succesvol zou kunnen zijn. De andere genoemde maatregelen gaan over extra handhaven, maar we weten allemaal dat dit alleen werkt als iemand 24 uur per dag naast een container gaat staan.”

Voor ouderen en minder validen probeert de gemeente individuele oplossingen te zoeken. Dat zich daarvoor tot nu toe in de hele stad pas tien bewoners hebben aangemeld, zegt volgens Westzaan meer iets over ‘vraagverlegenheid’ onder bewoners dan over de werkelijke hulpvraag. Inmiddels zijn studenten die ‘wat willen bijdragen aan buurt en klimaat, én een centje willen bijverdienen’ in het ‘ophaalgat’ gesprongen. Tegen betaling brengen ze met een bakfiets afval naar de container (www.afvalgemak.info).

HNI
Bij ‘Het Nieuwe Inzamelen’ brengen bewoners hun restafval zelf naar ondergrondse containers. In straten met een tuin en/of ‘achterom’, zoals de Zeeheldenbuurt, worden plastic en papier eens in de drie weken opgehaald. In het krapper bemeten Wittevrouwen brengen bewoners dit afval naar openbare inzamelpunten. Het gft-afval wordt nog wel wekelijks opgehaald.
De gemeente kiest voor ondergrondse containers om ‘de woonomgeving schoner te houden’: mensen kunnen hun afval wegbrengen op het moment dat hen het beste uitkomt. Met HNI hoeven vuilniswagens bovendien niet meer in elke straat te rijden, aldus de gemeente, waardoor er minder vervoersbewegingen zijn. Ook betere arbeidsomstandigheden voor medewerkers van inzameldiensten zijn reden om over te gaan op ondergrondse containers. Het plaatsen van containers staat overigens los van de voor- en nadelen van bron- of nascheiding.
Volgens de gemeente is nascheiding nog geen hoogwaardig alternatief voor de meeste grondstofsoorten. Wel kan in de toekomst nascheiding van plastic, blik en pak mogelijk een alternatief zijn voor wijken met relatief veel hoogbouw. De gemeente onderzoekt dit alternatief.
Alternatief
In de Vogelenbuurt en Tuinwijk kwam veel kritiek op het nieuwe inzamelen en de daarmee gepaard gaande aantasting van de toch al schaarse openbare ruimte. Algemeen bezwaar is dat HNI wellicht geschikt is voor buitenwijken, maar niet voor oude stadswijken. De buurtbewoners ontwikkelden een alternatief dat voor meer oude stadswijken geschikt zou kunnen zijn. Gescheiden inzamelen binnen de bestaande ophaalrondes, géén restafvalcontainers in de wijk en versterking van de bestaande kringloopstations. Ook dit alternatief wordt onderzocht.